Het programma Groen en Recreatie bestaat uit drie onderdelen:

1. het ontwikkelen, beheren en onderhouden van openbaar groen, speelvoorzieningen, water en oevers;

2. natuur(bescherming);

3. recreatieve voorzieningen.

Met de uitwerking van deze onderdelen zorgen we ervoor dat Pijnacker-Nootdorp een aantrekkelijke gemeente met een groene woon- en leefomgeving is en blijft.

Inzet van dit programma is het behoud en de ontwikkeling van groen, recreatie en biodiversiteit, zowel in de kernen als in het buitengebied. Daarnaast willen wij een klimaatbestendige gemeente zijn.

Groen in de kernen

Zowel binnen als buiten de kernen, is behoud en ontwikkeling van openbaar groen belangrijk. Mooi ingericht en goed on­derhouden groen, is van waarde voor de identiteit en herkenbaarheid van een wijk. Het maakt de omgeving aantrekkelijk en levendig. Daarnaast heeft het een positief effect op de gezondheid van de mens. Het is van belang voor flora en fauna. Onze plannen voor het beheer van de groene ruimte leggen we vast in beheerplannen, die elke vier jaar worden geactualiseerd. U leest meer over de voortgang van de uitvoering van deze beheerplannen in de paragraaf kapitaalgoe­deren.

Biodiversiteit

Het groen in en om de kernen heeft een belangrijke functie voor vogels, insecten en andere dieren.
Bomen(lanen), groen­stroken en parken kunnen onder andere dienen als leefgebied, als rustplek voor dieren die trekken en als ecologische verbindingszone. De grote afwisseling van landschappen in het buitengebied zorgt ervoor, dat hier veel soorten vogels voorkomen. Door de variatie aan leefgebieden, kan het (openbare) groen in en om de kernen een grote bijdrage leveren aan de biodiversi­teit. Veel verschillende soorten planten en dieren zorgen voor een grotere veerkracht van de natuur.

Groen en recreatie buitengebied

Het groene buitengebied is een kwaliteit, waarmee onze gemeente zich onderscheidt. Het is belangrijk voor het woon- en leefmilieu van onze inwoners. Ook in onze buurgemeenten wonen veel mensen die de gebieden bezoeken.

Ons buitengebied levert een bijzondere bijdrage aan de agglomeratiekracht en het vestigingsklimaat van de regio. Om dat te kunnen blijven doen, is een bijdrage van de regio nodig. Daarmee kunnen we het recreatief aanbod uitbreiden en recrea­tieve en ecologische verbindingen maken, die nu nog ontbreken.

De aanleg van de grote natuur- en recreatiegebieden is klaar. We willen deze gebieden nu verder verbeteren, door meer en betere recreatiemogelijkheden voor onze inwoners te creëren. Hierbij moet recreatie in balans zijn met de natuur, het milieu en het cultuurhistorisch waardevolle landschap van droogmakerijen en veenweidepolders. Buytenhout (De Balij-Bieslandse­bos, Dobbeplas), zijn daarbij herkenbare gebieden met een eigen karakter. Deze gebieden vormen samen één groen-recreatief buitengebied als deel van een regionaal geheel. De Groenzoom, het Oude Leedegebied en de Ackerdijkse Plassen zijn onderdeel van het Bijzonder Provinciaal Landschap Midden-Delfland.

Water: klimaatbestendige gemeente

De opgave bij water hangt samen met de klimaatverandering. De gevolgen hiervan worden steeds duidelijker. Er zijn meer en extremere buien, maar ook langere periodes van droogte. Dit vraagt maatregelen van ons, van onze inwoners, bedrij­ven en het hoogheemraadschap. Enerzijds om bij veel neerslag het regenwater in korte tijd goed te kunnen bergen, en anderzijds willen we het water lang in een gebied vast kunnen houden voor periodes van droogte.

Binnen de kernen ligt ongeveer 160 hectare openbaar groen. Wij beheren dit groen. De hoeveelheid openbaar groen neemt langzaam toe door ontwikkeling van nieuwe wijken in onze gemeente. Per inwoner is er ongeveer 30 m² open­baar groen beschikbaar. Hiervan is ongeveer twintig procent ingericht als sier- en bosplantsoen en bestaat ongeveer dertig procent uit gazon. De rest wordt beheerd als extensief of ecologisch gras. Voor het openbaar groen gelden de kaders beleidsnota ‘Natuur op de Kaart’, het technisch be­heerplan groen 2023-2026 en het beheerplan spelen 2023-2026. Hierin staan de maatregelen die we in 2023 hebben uitgevoerd.

In 2023 is weer een Leefbaarheidsmonitor gedaan. De Leefbaarheidsmonitor laat vanaf 2009 een stijgende waardering zien van de inwoners van onze gemeente voor hun woon- en leefomgeving (zie figuur 4.1). Dat geldt specifiek ook voor het aanbod en het onderhoud van de speelvoorzieningen en de groenvoorzieningen. De laatste jaren is de waardering verder gestegen.

In 2018 is de nota ‘Natuur op de kaart’ vastgesteld met bijbehorend uitvoeringsprogramma. Dit uitvoeringsprogramma bestaat uit maatregelen die we uitvoeren bij de aanleg van nieuwe woon- en werkgebieden en nieuwe infrastructuur. Door de uitvoering van maatregelen en door in de bestaande wijken meer groen ecologisch te beheren, wordt de biodiversiteit bevorderd. De nota Natuur op de kaart actualiseren we via het opstellen van het Omgevingsprogramma Groen in en om de Kernen. Hieraan hebben we in 2023 gewerkt en wordt in 2024 afgerond. Dit omgevingsprogramma geeft ook uitvoering aan de Omgevingsvisie Pijnacker-Nootdorp 2050.

Sinds 2022 werken wij, samen met de provincie Zuid-Holland, Staatsbosbeheer en het Hoogheemraadschap van Delfland aan het project realisatie weidevogelkerngebied in de Zuidpolder van Delfgauw. Er is een succesvolle kavelruil uitgevoerd met meer dan 20 grondeigenaren. Hierdoor is een aaneengesloten kerngebied ontstaan met drie eigenaren (gemeente, Staatsbosbeheer en provincie). In 2023 hebben wij met de projectpartijen een samenwerkingsovereenkomst gesloten. Hierin staan afspraken over de inrichting en het beheer van het kerngebied. In 2023 is verder gewerkt aan het inrichtingsplan. In 2024 start volgens de planning de uitvoering van dit inrichtingsplan. De provincie heeft in 2023 een procedure doorlopen om het kerngebied onder te brengen in het Natuurnetwerk Nederland. De definitieve besluitvorming door Provinciale Staten is in januari 2024. Met de lokale agrariers hebben wij voor 2023 afspraken gemaakt over het beheer en de pacht van het kerngebied. In 2024 blijven wij in overleg met de agrariërs over langjarige pacht- en beheerafspraken en de inrichtingsmaatregelen.

Dierenwelzijn
In 2022 is uitvoering gegeven aan het uitvoeringsplan 2020-2022 met de tien maatregelen die daarin zijn opgenomen. De nota Dierenwelzijn is opgenomen in het Omgevingsprogramma Groen in en om de Kernen (zie onder biodiversiteit). In 2023 is het beleid voortgezet vanuit het uitvoeringsplan.

Om de kernen ligt ruim 2.200 hectare buitengebied. Dat is ruim meer dan de helft van het totale gemeentelijk grondge­bied. Daarvan is ongeveer 1.030 hectare natuur- en recreatiegebied, ruim 26% van het grondgebied van onze gemeente (bron: CBS).
In 2023 hebben wij verder gewerkt aan de afronding van het project de Groenzoom, met de realisatie van de ecologisch-recreatieve verbindingen bij de Groenzoom-De Balij en de Molenlaan. In 2024 loopt de planvorming en de uitvoering van deze twee projecten verder door. Daarnaast heeft Staatsbosbeheer in 2023 gewerkt aan een ontwikkelplan voor De Balij-Bieslandsebos-Dobbeplas. Dit is conform de Samenwerkingsovereenkomst met Staatsbosbeheer over het beheer van de Dobbeplas. Oplevering van het ontwikkelplan is in 2024 voorzien. Het opstellen gebeurt in een participatief proces met inwoners en andere partijen.

In 2023 hebben wij de Intentieovereenkomst Samenwerking Regiopark Buytenhout ondertekend, samen met de gemeenten Delft en Zoetermeer en Staatsbosbeheer. Dit geeft een hernieuwde basis aan de samenwerking om van het gebied Buytenhout één regionaal groengebied te maken, waaronder De Balij-Bieslandsebos en de Dobbeplas. In 2024 stellen we met onze partners een uitvoeringsprogramma op. De gemeente Pijnacker-Nootdorp is voorzitter van het bestuurlijk overleg Buytenhout. Daarnaast zijn wij als gemeente verantwoordelijk voor het beheer van Recreatiegebied Ruyven, de Groenzoom (samen met de gemeente Lansingerland), de Groene Keijzer, het Wandelbos (De Balij) en de Dobbeplas. In 2023 hebben wij met Staatsbosbeheer uitvoering gegeven aan de Samenwerkingovereenkomst voor het beheer van het Wandelbos (De Balij), de Dobbeplas en de Groene Kijzer. In 2024 voeren wij onze beheerverantwoordelijkheid voor onze gebieden uit.

Het klimaat verandert. Daarom moeten op allerlei gebieden maatregelen worden genomen, die zorgen dat we in natte perioden droge voeten houden of voorkomen dat in drogere periodes verdroging optreedt. Daarvoor werken wij nauw samen met het Hoogheemraadschap van Delfland. In 2023 hebben wij maatregelen uit het Programma Water en Klimaat 2021-2024 uitgevoerd, waaronder een hittestresstest. Dit beleidsplan hebben wij samen met het hoogheemraadschap opgesteld en bevat de korte termijn maatregelen en toekomstige kansen. In 2024 willen wij starten met de actualisatie van dit beleid via het Omgevingsprogramma Klimaatbestendige gemeente.