Het programma Economie en glastuinbouw bestaat uit vier onderdelen:

1. Economische ontwikkeling;

2. Economische promotie (waaronder citymarketing);

3. Fysieke bedrijfsinfrastructuur inclusief grondexploitaties van bedrijventerreinen;

4. Bedrijvenloket en bedrijfsregelingen.

We willen het ondernemers- en vestigingsklimaat stimuleren door:

• dienstverlening te bieden die aansluit op de behoefte van ondernemers;

• te investeren in de fysieke ruimte;

• en ruimtelijke plannen waar mogelijk flexibel in te richten (zie programma 1).

Bedrijvigheid en werkgelegenheid zijn voorwaarden voor een goed functionerende samenleving, waarin iedereen meedoet. Ondernemers spelen een belangrijke rol om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt op weg te helpen naar werk. Als gemeente spelen we daarom in op regionale economische ontwikkelingen en trends. Dat zijn onder meer de groei van het aantal inwoners, de verstedelijkingsopgave en de economische transitie (digitalisering, robotisering, 3D-printing, circulaire- en deeleconomie). Deze ontwikkelingen hebben invloed op de lokale en regionale bedrijvigheid en werkgelegenheid.

Vanuit de economische visie richten we ons op 'ruimte voor duurzaam en nieuwe ondernemerschap'. In 2024 willen we een gemeente zijn met:

1. Een duurzaam en toekomstgericht ondernemersklimaat.

2. Ruimte voor ondernemers om in te spelen op economische trends en ontwikkelingen.

3. Behouden van het groene en dorpse karakter als een van de drijvende vestigingsvoorwaarden, voor bestaande en nieuwe ondernemers.

4. Een ondernemersklimaat en een gemeentelijke dienstverlening aan ondernemers die door ondernemers gewaardeerd worden met minimaal een 7,0.

We leggen daarom de focus op een gemeente:

• Waar duurzaam en circulair ondernemen vanzelfsprekend is;

• Met vitale bruisende centra, sociale ontmoetingsplekken voor winkelen, boodschappen, beleving en ondernemen;

• Met een modern en efficiënt tuinbouwcluster;

• Waar de werkgelegenheid zich via optimale benutting van bestaande werklocaties en herstructureringsmogelijkheden zich vooral 'kwalitatief 'ontwikkelt.

Vanuit onze positie in onder andere de Greenport West Holland, de metropoolregio Rotterdam - Den Haag (MRDH), de Strategische Samenwerking Middengebied en Businesspark Haaglanden, investeren we in regionale samenwerking en benutten we kansen die bijdragen aan zowel het regionale als het lokale ondernemers- en vestigingsklimaat. De regionale bekendheid van onze gemeente als aantrekkelijke woon- en werkgemeente wordt vergroot, door toepassing van het citymarketingconcept 'Natuurlijk Pijnacker-Nootdorp'. Dat doen we via de website Natuurlijk Pijnacker-Nootdorp en via de daarbij behorende social mediakanalen. Verder wordt aangesloten bij lopende processen en projecten.

In 2024 zijn in Nederland 30,5% meer bedrijven en instellingen failliet verklaard dan in 2023. Landelijk was het aantal faillissementen in 2024 het hoogste in 8 jaar. Het aantal faillissementen was het hoogst in de bedrijfstakken handel, bouwnijverheid en specialistische zakelijke diensten (bron: CBS). In de regio ’s-Gravenhage zien we dat ook terug. In Pijnacker-Nootdorp steeg het aantal faillissementen van 4 (2023) naar 7 in (2024) (Bron: Kamer van Koophandel). Het aantal gestopte bedrijven steeg in Pijnacker-Nootdorp minder hard dan in Zuid Holland.

Het inflatiecijfer is in 2024 ten opzichte van 2023 gedaald, in 2024 bedroeg dit 3,3% tegen 3,8% in 2023 (bron: CBS). De aanhoudende energieprijzen heeft ook bij ondernemers de urgentie aangewakkerd om (verder) te verduurzamen.

In 2023 zijn er 440 nieuwe banen in Pijnacker-Nootdorp ontstaan (bron: Pijnacker-Nootdorp in cijfers). In 2023 waren er in 19.550 banen. figuur 2.1 laat de verhouding zien tussen werken en wonen in de periode 2019-2023. Daarbij is een vergelijking gemaakt met Nederland. De index varieert tussen 0 (alleen wonen) en 100 (alleen werken). Bij een waarde van 50 zijn er evenveel woningen als banen. Onze gemeente is een forensengemeente. Daardoor is deze verhouding bij ons lager dan het landelijke gemiddelde. De verhouding wonen-werken stijgt licht. Waar het percentage in 2019 nog 44,4 was, is dit in 2023 gestegen naar 46,5 (bron: waarstaatjegemeente.nl).

Figuur 2.2 laat zien dat in 2023 het aantal banen per 1.000 inwoners in de leeftijd van 15-74 in onze gemeente gestegen is ten opzichte van 2022. Deze ontwikkeling is vrijwel gelijk aan de landelijke ontwikkeling (bron: waarstaatjegemeente.nl).

Figuur 2.3 laat zien dat het aantal bedrijfsvestigingen per 10.000 inwoners ook in 2024 is gestegen. In 2025 concentreert Businesspark Haaglanden zicht op twee belangrijke pijlers namelijk het beter benutten van bestaande terreinen en het zorgen voor het juiste bedrijf op de juiste plek.

Het totaal aantal vestigingen van bedrijven in Pijnacker-Nootdorp blijft groeien en was in 2024 gestegen van 6.979 (2023) naar 7.302 (2024) (bron: Kamer van Koophandel). Dit komt onder andere door de nieuwe vestigingen op Boezem-Oost en Heron en de groei van bestaande bedrijven. De werkloosheid is in 2023 licht gestegen van 2,8% (2022) naar 3,0%. (Bron: waarstaatjegemeente.nl).

Een goed ondernemers- en vestigingsklimaat is een randvoorwaarde voor bedrijven om zich te vestigen en binnen onze gemeentegrenzen te blijven ondernemen. Het Ondernemersfonds Pijnacker-Nootdorp (OFPN) wordt gefaciliteerd door de gemeente. Het OFPN kan collectieve ondernemersprojecten financieren, die een impuls geven aan het ondernemersklimaat en de lokale economische structuur versterken. In 2021 heeft de raad besloten het OFPN te continueren voor een periode van vijf jaar. Middels een extra heffing op de WOZ-belasting, gebruikersheffing voor bedrijven, wordt het fonds gesubsidieerd. In 2024 zijn er twee bestuurlijke overleggen geweest. In 2025 wordt door het fonds een evaluatie uitgevoerd die aan de raad wordt aangeboden. Het fonds loopt door tot en met 2026. Uiterlijk in 2026 zal de raad een besluit moeten nemen over de continuering van het fonds.

Omgevingsprogramma Aantrekkelijk Economisch Vestigingsklimaat

De bestaande economische visie heeft een looptijd tot 2025. We actualiseren deze visie in een nieuw omgevingsprogramma Aantrekkelijk Economisch Vestigingsklimaat. In 2024 is de kaderstellende notitie voor dit omgevingsprogramma vastgesteld. Daarmee wordt invulling gegeven aan de prioriteiten uit het raadsakkoord 2022-2026, aangesloten bij de systematiek van de Omgevingswet en ingespeeld op de transitie in de economie. De economische conferentie in november 2024 vormde het startpunt van dit omgevingsprogramma, waar in 2025 verder aan gewerkt wordt.

Regionale structuurversterking

De samenwerking tussen de gemeente en SOB Oostland is in 2024 versterkt. SOB Oostland vormt de schakel tussen onderwijs en bedrijfsleven en als gemeente hebben we daarin een stimulerende en faciliterende rol. Voorbeelden van resultaten die uit deze samenwerking voortvloeien zijn een workshop van Melanchton Berkroden en SOB Oostland tijdens de economische conferentie, (de voorbereiding van) Oostland on Stage 2025 en de jaarlijkse DoeDag in de Techniek. In onze economische ontwikkeling zijn we afhankelijk van en anticiperen we op de ontwikkelingen en trends in de regio. In 2024 heeft de gemeente Pijnacker-Nootdorp geparticipeerd in verschillende regionale structuren. Binnen de Metropoolregio Rotterdam Den Haag (MRDH), is het afgelopen jaar gewerkt volgens de strategische agenda en een geactualiseerde module bedrijventerreinen in de strategie werklocaties. De bestuurscommissie heeft in 2024 besloten een nieuwe visie te ontwikkelen op het economisch vestigingsklimaat, als gemeente participeren we actief in dit proces. Daarnaast hebben we in MRDH-verband deelgenomen aan de ontwikkeling van de nieuwe ruimtelijke economische strategie van de provincie Zuid-Holland.

Binnen de economische regio Haaglanden wordt al geruime tijd samengewerkt in Stichting Businesspark Haaglanden (BPH). De ambitie is het versterken van de regionale samenwerking tussen de deelnemende gemeenten op het gebied van bedrijfshuisvesting ten behoeve van het behouden en vestigen van bedrijven en daarmee de werkgelegenheid in de Haagse regio. Daarnaast maakt BPH zich sterk om het thema werken een gelijkwaardige plek te geven in de complexe verstedelijkingsopgave, in relatie tot de meervoudige ruimteclaims. In 2025 wordt de positionering van BPH herijkt overeenkomstig het door het bestuur vastgestelde jaarplan. In 2024 is de samenwerking met Lansingerland en VNO-NCW (het economisch overleg Oostland) voortgezet. In het bestuurlijk overleg tussen de partijen gesproken over de toekomst en belang van deze samenwerking. In 2025 worden vier overleggen georganiseerd, twee in Pijnacker-Nootdorp en twee in Lansingerland.

In 2024 is gestart met energie- of duurzaamheidscoaches voor bedrijventerreinen. Uit de evaluatie blijkt dat er ongeveer twee gesprekken per maand zijn. Het aanbod voldoet daarmee aan een behoefte bij de ondernemers. De presentatie over elektriciteit, netcongestie en E-coaches tijdens de algemene ledenvergadering op de Boezem heeft geleid tot nieuwe afspraken bij het E-team. In 2025 blijven de duurzaamheidscoaches en het E-team de verduurzaming aanjagen en faciliteren.

Uitvoering omgevingsprogramma De Boezem

Begin 2024 is het omgevingsprogramma De Boezem door het college vastgesteld. Daarna is gestart met de uitvoering van dit programma. De meeste acties verlopen volgens planning. In september 2024 is gestart met het opstellen van een visie voor de Boezemvaart. Hiervoor zijn succesvol financiële middelen aangevraagd bij de MRDH. Deze visie wordt samen met de ondernemers en het bestuur van De Boezem opgesteld. De werkzaamheden lopen door in 2025. In 2024 is, mede ter uitvoering van het omgevingsprogramma, ook de voorbereiding van de herziening van het omgevingsplan gestart.

Door middel van proactief accountmanagement onderhouden we contact met ondernemers op bedrijventerreinen, glastuinbouwgebieden en winkelcentra. Dit versterkt het ondernemers- en vestigingsklimaat. Daarbij werken we aan het versterken van de bestaande werklocaties, met nadruk op het verbeteren van kwaliteit en efficiënt ruimtegebruik. De vraag naar nieuwe bedrijfslocaties blijft aanwezig. In 2024 zijn er geen nieuwe bedrijfsgronden verkocht. Er is een nieuwe reserverings-overeenkomst gesloten voor een kavel op Heron. En op de Boezem heeft er een ontbinding plaatsgevonden van een reserveringsovereenkomst en na een nieuwe openbare selectie is met een andere partij voor deze kavel weer een reserveringsovereenkomst gesloten. Hiermee is een bijdrage geleverd aan de groei van zowel de lokale als de regionale werkgelegenheid en economie en toekomstgericht ondernemerschap.

Pijnacker-Nootdorp is de derde grootste glastuinbouwgemeente in de Greenport West-Holland. De Greenport West-Holland is een triple helix-organisatie waarin overheden, bedrijfsleven en kennisinstellingen samen werken aan een duurzame en vitale toekomst voor het regionale tuinbouwcluster. Daarnaast is de werkgroep Oostland, bestaande uit de gemeenten Lansingerland, Pijnacker-Nootdorp, Waddinxveen en Zuidplas, op een andere manier gaan werken. Er zijn vier bijeenkomsten georganiseerd. Steeds rondom een ander thema. Dit maakt kennisuitwisseling over actuele onderwerpen mogelijk. Een voorbeeld van een resultaat van deze samenwerking is de (door)start van het project innovatieve tuinbouwruimte. Dit is gericht op het gezamenlijk beschrijven van de planologische ruimte die wenselijk en noodzakelijk is voor een innovatieve tuinbouw die zich kan blijven ontwikkelen en versterken als economische topsector.

Omgevingsprogramma Vitale Glastuinbouwgebieden

De gemeenteraad heeft de kaderstellende notitie voor het omgevingsprogramma Vitale Glastuinbouwgebieden vastgesteld in mei 2024. Samen met ondernemers, belangenorganisaties en overheden is vervolgens aan de slag gegaan met het ontwerpend onderzoek. In 2025 wordt het ontwerp van het omgevingsprogramma afgerond.

Ook in 2024 zijn we blijven investeren in de samenwerking tussen ondernemers, vastgoedeigenaren en de gemeente. Wanneer deze stakeholders periodiek met elkaar in gesprek zijn over branchering, veiligheid, marketing en de openbare ruimte, draagt dit bij aan de keuzes en investeringen die elke partij individueel doet aan de gezamenlijke ambities voor een bruisend centrum. Een voorbeeld daarvan zijn de keuzes van vastgoed voor nieuwe huurders in het winkelcentrum.

Pijnacker-Centrum

Samen met het centrummanagement en de vastgoedeigenaren is in 2024 besloten om de bestaande samenwerkingsovereenkomst met nog een jaar te verlengen. Iedere maand is er een overleg en twee tot drie keer per jaar is er bestuurlijk overleg. De leegstand is het afgelopen jaar gestegen doordat een aantal winkelketens failliet is gegaan. De vastgoedeigenaren besteden veel tijd en aandacht aan het invullen van leegstaande panden. Sommige lege panden worden tijdelijk gebruikt voor ‘speelhubs’. Dit kan doelgroepen als gezinnen met jonge kinderen aantrekken en de verblijfsduur verlengen. In de herfstvakantie is er zo’n speelhub gerealiseerd. In 2024 heeft de gemeenteraad een positief besluit genomen over het sociaal cultureel centrum. Bij de bouw daarvan wordt ook gekeken naar een speelvoorziening op/bij het Raadhuisplein. Hiermee krijgt het centrum een boost.

Parade Nootdorp

In 2024 is geïnvesteerd in het versterken van de samenwerking tussen de ondernemers, vastgoedeigenaren en de gemeente. Na diverse constructieve gesprekken zijn afspraken gemaakt over het Right to Challenge en in 2025 wordt een samenwerkingsovereenkomst verwacht. Daarmee wordt een basis gelegd voor gezamenlijke inspanningen voor een levendig centrum in Nootdorp.

Na een aantal jaren van een afnemend percentage leegstand, zien we in 2024 dat het aandeel leegstand in de verkooppunten iets is toegenomen (bron: regiodata Kamer van Koophandel). In 2023 bedroeg het percentage 3,9%, wat in 2024 is gestegen naar 4,8%. In het aandeel leegstand winkelvloeroppervlakte zien we dat deze met 3,5 % nagenoeg gelijk is gebleven met het niveau in 2023. De eerste cijfers van 2025 laten een stijging zien van de leegstand. Ondernemers en vastgoedeigenaren hebben toenemende zorgen als het gaat om het vullen van leegstaande winkelpanden. De vraag naar panden voor detailhandel is afgenomen de laatste jaren. Daarom wordt er door vastgoedeigenaren steeds vaker gekeken naar andere invulling die van toegevoegde waarde is voor het centrum (gezondheid, maatschappelijk instellingen en sport).