Het programma Ruimte en wonen bestaat uit drie onderdelen:

1. Ruimtelijke ordening;

2. Wonen en bouwen;

3. Grondexploitaties, met uitzondering van bedrijventerreinen.

Met de uitwerking van deze onderdelen dragen we bij aan het behoud en de ontwikkeling van een herkenbare en aantrekkelijke gemeente voor inwoners, ondernemers en bezoekers. Het is prettig wonen in Pijnacker-Nootdorp en inwoners kunnen hier (blijven) wonen in een fijne woonomgeving. Ondernemers kunnen hun bedrijf uitoefenen en bezoekers komen graag in Pijnacker-Nootdorp.

Voor zowel nieuwe als onze huidige inwoners willen we een aantrekkelijke gemeente zijn. We willen bereiken dat woningzoekenden graag in Pijnacker-Nootdorp kunnen en willen wonen. Ook streven we ernaar dat onze huidige inwoners een lokale wooncarrière kunnen doorlopen. In de huidige gespannen woningmarkt is dat geen eenvoudige opgave. Ter uitvoering van de Omgevingsvisie Pijnacker-Nootdorp 2050, de Woonvisie Pijnacker-Nootdorp 2020-2030 en het Raadsakkoord op hoofdlijnen 2022-2026 werken we aan voldoende woningen in alle prijsklassen en voor alle doelgroepen. Deze woningen realiseren we in een aantrekkelijke woonomgeving waar onze inwoners, van jong tot oud, prettig en veilig kunnen wonen en verblijven.

Ruimte en wonen in de regio

Onze gemeente werkt aan een sterke positie in de regio. Dat doen we vanuit onze eigen visie en kwaliteiten. Ten opzichte van de regio beschikken wij over onderscheidende kwaliteiten in de vorm van ons woonmilieu, ons groene buitengebied en de glastuinbouw. Onze inzet in de regio is het behouden en versterken van deze kwaliteiten. Met dit programma leveren wij een bijdrage aan de agglomeratiekracht en het vestigingsklimaat. Pijnacker-Nootdorp is een landelijke, groene gemeente in verbinding met de grote steden om ons heen. Een gemeente met kwaliteiten en (woon)milieus die in de stad niet te vinden zijn. Die zijn van waarde voor alle inwoners van de hele regio. De in 2021 vastgestelde Omgevingsvisie laat, onder andere, zien dat onze gemeente tot 2050 in een rustig tempo nog maximaal 4000 woningen wil bouwen. Daarmee levert Pijnacker-Nootdorp een bijdrage aan de groei van de woningvoorraad in Nederland en meer in het bijzonder in de metropoolregio Den Haag – Rotterdam. De plannen van de ons omringende gemeenten voor woningbouw, infrastructuur en bedrijventerreinen, hebben directe en indirecte gevolgen voor de toekomst van onze gemeente. Ook het rijk heeft, mede vanwege de grote opgaven waar we voor staan, het afgelopen jaar steeds duidelijker positie genomen in de ruimtelijke ordening. Concrete voorbeelden daarvan zijn de regionale woondeals, het nationaal programma landelijk gebied en het programma water en bodem sturend. Ook werkt het rijk aan nieuwe wet- en regelgeving. Door onze positie in de regio te versterken en alert te zijn op ontwikkelingen op landelijk, provinciaal en regionaal niveau, willen we de kansen die hierdoor ontstaan benutten en eventuele bedreigingen tijdig signaleren en beïnvloeden.

Kenmerken en waardering van drie kernen met een hoge woonkwaliteit

We willen dat Pijnacker-Nootdorp een herkenbare en aantrekkelijke gemeente blijft, die haar inwoners in drie woonkernen een hoge woonkwaliteit biedt. Onze inwoners waarderen hun woonomgeving. Dit willen we zo houden en waar mogelijk verbeteren. In onze gemeente woon je in een groene omgeving en in kernen die elk een eigen karakter hebben. Onze Omgevingsvisie vormt de stip op de horizon, zo is ook in het Raadsakkoord op hoofdlijnen 2022-2026 bevestigd. Ondanks opgaven als woningbouw, energietransitie, klimaatadaptatie en mobiliteitstransitie wil en kan Pijnacker-Nootdorp haar eigen karakter behouden. Dat is terug te zien in de gebiedsprofielen voor bijvoorbeeld de rustige woonwijk, de dorpse woonwijk en de linten, maar ook in de ontwikkelingslijnen. De Omgevingsvisie bouwt voort op de karakteristieke kenmerken van de drie kernen en benoemt hoe deze kwaliteiten behouden en versterkt kunnen worden.

Er zijn verschillende factoren die maken dat toekomstige inwoners zich in Pijnacker-Nootdorp kunnen en willen vestigen en dat onze huidige inwoners hier kunnen en willen blijven wonen. De eerste factor is de ruimtelijke kwaliteit. Zowel nieuwe als bestaande inwoners willen graag wonen in een omgeving met een hoge woonkwaliteit. De in 2021 uitgevoerde Leefbaarheidsmonitor laat vrijwel geen verschillen zien ten opzichte van 2019. De inwoners waarderen de fysieke woonomgeving. In 2023 wordt een nieuwe Leefbaarheidsmonitor uitgevoerd. Het participatietraject rondom de Omgevingsvisie heeft laten zien dat de inwoners het fijn vinden dat het groen en rustig is in onze gemeente. De tweede factor die bepaalt of iemand in Pijnacker-Nootdorp wil komen wonen of wil blijven wonen is de beschikbaarheid van een passende woning. Hieronder vindt u terug wat we in 2022 hebben gedaan en welke resultaten dat heeft gehad voor het beoogde effect.

Ruimtelijke kwaliteit

De bestemmingsplannen geven de kaders voor de ontwikkelingsmogelijkheden en daarmee ook het behoud en de ontwikkeling van de ruimtelijke kwaliteit. In 2022 zijn er overeenkomstig de jaarplanning bestemmingsplannen, diverse bestemmingsplannen aan de raad aangeboden in de vorm van voorontwerpen, ontwerpen en vast te stellen bestemmingsplannen. Concrete voorbeelden zijn de bestemmingsplannen voor Balij-Bieslandse Bos en het Verzamelplan. Het bestemmingsplan Balij-Bieslandse Bos gaat over het groengebied tussen de kernen Pijnacker-Nootdorp. Het bestemmingsplan is gericht op het behouden en versterken van de bijzondere kwaliteiten van dit gebied waar mensen graag fietsen en wandelen en flora en fauna zich kan ontwikkelen. Het jaarlijkse Verzamelplan maakt diverse door inwoners en ondernemers ontwikkelde plannen mogelijk. Het Verzamelplan dat in 2022 door de raad is vastgesteld maakt onder andere de uitbreiding van de manege in Nootdorp en de bouw van enkele woningen in Nootdorp mogelijk.

Een aantrekkelijke woonomgeving met een hoge ruimtelijke kwaliteit realiseren we als gemeente niet alleen, maar samen met inwoners en ondernemers. We nodigen hen meer en meer actief uit om mee te denken aan het begin van het proces, mede ter voorbereiding op de inwerkingtreding van de Omgevingswet. Daarbij gaat het niet alleen om bestemmingsplannen, maar om het betrekken van de samenleving bij (ruimtelijke) ontwikkelingen in het algemeen. In 2022 is het ontwerp van het Participatiebeleid opgesteld. Dit ontwerp is door de raad besproken en ter inzage gelegd. De planning is om het beleid in 2023 ter vaststelling aan de bieden aan de raad.

In 2021 is de Omgevingsvisie met bijbehorend planMER vastgesteld. Hierin heeft de gemeenteraad de visie op de fysieke leefomgeving voor de lange termijn, tot 2050, vastgelegd. In 2022 is gestart met de uitvoering van deze Omgevingsvisie, bijvoorbeeld in de vorm van omgevingsprogramma’s. De kaderstellende notitie voor het eerste omgevingsprogramma Groen in en om de kernen is in 2022 vastgesteld. Meer over dit omgevingsprogramma vindt u in programma 4.

De inwerkingtreding van de Omgevingswet is wederom uitgesteld, maar de voorbereidingen gaan door. Overeenkomstig het in 2019 opgestelde Programmaplan Omgevingswet werken we aan de implementatie van deze nieuwe wet. De Omgevingswet treedt naar verwachting op 1 januari 2024 in werking.

Lokale wooncarrière

Onze inzet is erop gericht dat we voldoende woningen beschikbaar hebben voor alle doelgroepen en in alle prijsklassen. De aanhoudende krapte op de woningmarkt maakt dat deze ambitie niet gemakkelijk te realiseren is. Zo blijft de wachttijd voor een sociale huurwoning in Pijnacker-Nootdorp significant hoger dan voor een sociale huurwoning in de regio Haaglanden. In 2020 heeft de raad een brede Woonvisie vastgesteld. Op basis hiervan werken we nu aan, onder andere, het vergroten van de beschikbaarheid van passende woningen. Met de vaststelling van de Omgevingsvisie, is er voor het lange termijn perspectief, voor een rustige groei van het aantal woningen gekozen.

De behoefte aan woningen hangt samen met de demografische druk (zie grafiek 1.1), die bestaat uit de verhouding tussen de som van het aantal personen van 0-19 jaar en 65 jaar of ouder enerzijds en de personen in de ‘productieve leeftijdsgroep’ van 20-64 jaar anderzijds. Landelijk neemt de demografische druk toe door de combinatie van vergrijzing en een afnemend aantal geboortes. In Pijnacker-Nootdorp doet deze trend zich ook voor, maar minder sterk dan het landelijk gemiddelde. Zichtbaar is dat in Pijnacker-Nootdorp op dit moment de groene druk (0-15 jaar) relatief hoog is ten opzichte van het landelijk gemiddelde en de grijze druk (65 jaar en ouder) relatief laag. De ontwikkelingen in de groene en grijze druk hebben mede geleid tot het benoemen van doelgroepen waarvoor woningen moeten worden gebouwd. De aankomende vergrijzing van de lokale bevolking vraagt niet alleen inzet vanuit het sociaal domein. Ook in het ruimtelijk domein bereiden we ons voor op de veranderende vraag. Zo is in 2022 gestart met het opstellen van een woon-zorg paragraaf ter aanvulling op de Woonvisie Pijnacker-Nootdorp 2020-2030.

In 2022 zijn prestatieafspraken gemaakt met verschillende woningcorporaties die in onze gemeente actief zijn.

Het in 2021 door acht van de negen Haaglandengemeenten ondertekende Tussenakkoord Nieuwe Woningmarktafspraken Haaglanden heeft in 2022 (nog) niet geleid tot een definitief akkoord. Wel is het Tussenakkoord de basis voor de regionale realisatieagenda die in 2022 is voorbereid. Deze regionale realisatieagenda laat zien hoeveel woningen in Haaglanden worden gebouwd en op welke manier deze bijdragen aan de ambitie van de minister van Volkshuisvesting en ruimtelijke ordening. De minister wil het aanbod aan sociale huurwoningen en betaalbare woningen namelijk vergroten. Onze inzet voor deze woondeal is, in lijn met de Woonvisie en Omgevingsvisie. Voor Pijnacker- Nootdorp betekent een en ander dat we in de periode tussen 2019 en 2030 2.070 woningen gaan bijbouwen en het aantal sociale huurwoningen met 840 woningen vergroten. Dit doen we door nieuwbouw toe te voegen en de woningen van Habion te behouden voor de sociale woningvoorraad. De verwachting is dat regionale realisatieagenda Haaglanden begin 2023 wordt getekend.

Woningbouw helpt mee aan meer evenwicht op de woningmarkt. Er wordt hard gewerkt om de geplande projecten te realiseren. Daarbij zijn er projecten die al bijna klaar zijn (zoals Keijzershof en Ackerswoude) en projecten die net gestart zijn (zoals Tuindershof) of nog moeten gaan starten (zoals De Scheg en Centrumlijn). Onze woningvoorraad groeit, zoals ook te zien is in grafiek 1.2.

De realisatie van Park van Buijsen (Keijzershof) is bijna klaar. De grond voor de laatste fase van dit deelgebied, waarop 23 appartementen worden gerealiseerd, is in 2022 verkocht. Naar verwachting gaan deze appartementen in 2023 in verkoop. In Ackerswoude hebben in 2022 de bewoners hun nieuwe huis kunnen betrekken. Er worden ook woningen gebouwd op locaties in de bestaande woonkernen. Een goed voorbeeld daarvan zijn de woningen die langs de Kerkweg in Pijnacker zijn gerealiseerd. In plaats van een garagebedrijf staan er nu een aantal woningen en appartementen. In Tuindershof is in 2022 veel gebeurd. Woningen zijn in de verkoop gegaan, anderen zijn gestart met bouwen en de eerste bewoners voelen zich thuis in deze nieuwe wijk. Ook in 2023 gaat de ontwikkeling van deze wijk door. In 2022 is gestart met de voorbereiding van de bouw van woningen in de Scheg (Kiem) en zijn de eerste woningen in de verkoop gegaan.