Het programma Onderwijs en kinderopvang bestaat uit drie onderdelen:

1. Openbaar basisonderwijs;

2. Huisvesting onderwijs en opvang in kindcentra;

3. Onderwijsbeleid en leerlingzaken, inclusief volwasseneneducatie.

Met de uitwerking van deze onderdelen willen we dat inwoners zich kunnen ontwikkelen tot volwaardig en verantwoorde­lijk lid van de samenleving.

Met dit programma willen we bereiken dat er basisvoorzieningen zijn, waardoor jongeren zich zo goed mogelijk kunnen ontwik­kelen in hun woon- en leefomgeving. Scholen en maatschappelijke (netwerk)organisaties helpen ouders en jongeren bij vragen over opvoeden en opgroeien.
In de eerste plaats willen wij bereiken dat jongeren naar school gaan en daar­bij begeleiding en - als dat nodig is - zorg krijgen. Daarvoor is het belangrijk dat jongeren zijn ingeschreven als leerling en ook echt onderwijs volgen.
In de tweede plaats willen we dat jongeren een startkwalificatie halen van ten minste een diploma havo, vwo of mbo niveau 2. En dat jongeren met een onderwijsachterstand deze tijdens hun schoolloopbaan kun­nen inlopen. Ook volwassenen die geen startkwalificatie hebben moeten zich verder kunnen ontwikkelen. Daarvoor kun­nen ze het aanbod van volwasseneneducatie gebruiken.

In Pijnacker-Nootdorp wonen relatief veel jongeren. In het schooljaar 2023-2024 woonden er in onze gemeente 14.854 jongeren in de leeftijd van 5 tot 23 jaar.

Onderwijshuisvesting

Met het uitvoeren van wettelijke taken op het gebied van onderwijshuisvesting, faciliteren wij het onderwijs aan onze jeugd en jongeren in de gemeente. Wij doen dat op basis van de Visie op de samenwerking onderwijs en opvang en het Integraal Huisvestingsplan Kindcentra 2023.
In Nootdorp is in november gestart met vervangende nieuwbouw van kindcentrum Regenboog (Hart van Nootdorp). Met schoolbestuur Laurentius Stichting zijn wij in gesprek gegaan over leegstand in de Jozefschool en met schoolbestuur Lucas Onderwijs over het nemen van maatregelen om het binnenklimaat in De Buis aan de 's Gravenweg te verbeteren.
In Pijnacker is begonnen met uitbreiding en vervanging van tijdelijke voorzieningen bij de Mariaschool en de Beatrixschool. In Pijnacker Noord is de nieuwbouw voor de Casaschool, vervangende nieuwbouw van de Schatkaart en een voorziening voor het bewegingsonderwijs in gebruik genomen. De voorbereidingen voor renovatie van het scholencomplex Koningshof zijn gestart. Na renovatie verhuist SBO Prinsenhof met alle leerlingen naar het scholencomplex. Voor de Tweemaster, onderdeel van het Dalton kindcentrum Pijnacker, bereiden we een permanente uitbreiding voor. VO-school Stanislas Pijnacker wordt uitgebreid in verband met een groeiend leerlingenaantal. Gedurende de bouwwerkzaamheden maken leerlingen gebruik van tijdelijke huisvesting op sportcomplex de Groene Wijdte.
In Delfgauw is de komende jaren sprake van een stabiel aantal leerlingen en zijn de huidige onderwijsfaciliteiten toereikend.

Integraal Huisvestingsplan Onderwijs

In 2024 hebben we, in samenwerking met het onderwijs en de kinderopvang, uitvoering gegeven aan het in 2023 vastgestelde Integraal Huisvestingsplan Kindcentra (IHPK). Het IHPK geeft een gemeentebreed overzicht van alle onderwijshuisvestingsprojecten en de ontwikkelingen die er spelen. Daarnaast bevat het onze visie op huisvesting onderwijs en opvang en onze beleidsambities. Het IHPK vervangt bestaande (visie)documenten op het gebied van onderwijshuisvesting.

Wet Meer Ruimte voor nieuwe scholen

Per 1 juni 2021 is de Wet meer ruimte voor nieuwe scholen in werking getreden. Deze wet maakt het mogelijk om op basis van belangstelling van ouders een school te kunnen stichten en voor bekostiging in aanmerking te brengen. In 2024 publiceerde de Rijksoverheid een eerste evaluatie over de wet, gebaseerd op de periode van 2021 tot en met 2023. Uit de evaluatie komt onder andere naar voren dat het vinden van geschikte huisvesting voor nieuwe scholen als een uitdaging wordt ervaren. De bevindingen uit het rapport zijn voorlopig en nog niet geschikt voor algemene of definitieve conclusies. In 2025 volgt een eindrapportage. In 2024 zijn geen initiatieven aangemeld bij DUO¹voor een nieuwe school in onze gemeente.

Voorschoolse voorzieningen

In 2024 hebben zowel SkippyPepijn als Gro-up kinderopvang VVE-peuteropvang aangeboden in alle kernen. Hiermee hebben we een gespreid en voldoende voorschools aanbod van goede kwaliteit gegarandeerd. SkippyPepijn en Gro-up bieden peuteropvang aan voor verschillende doelgroepen. Voor kinderen met een risico op een taal- en ontwikkelingsachterstand is er voor- en vroegschoolse educatie (VVE). Alle peuters met een risico op een achterstand krijgen zestien uur peuteropvang per week, de overige peuters krijgen acht uur per week aangeboden.

Dankzij de samenwerking tussen Jeugdgezondheidszorg (JGZ), SkippyPepijn en Gro-up, worden de doelgroeppeuters tijdig gesignaleerd en bereikt. Met de, zoveel mogelijk warme, overdracht van peuteropvang naar school zorgen we voor een doorgaande ontwikkellijn van 2-6 jaar, zodat deze kinderen goed voorbereid aan groep drie beginnen. Eind 2024 constateerden we een bereik van 81,5% doelgroeppeuters in onze gemeente (eind 2023 was het bereik 77%).

Lokaal educatieve agenda (LEA)

In de Lokaal Educatieve Agenda (LEA) maakt de gemeente samen met de schoolbesturen, peuter- en kinderopvangorganisaties en andere educatieve- en jeugdpartners afspraken over de ontwikkeling van het lokale onderwijs, de kinderopvang en in bredere zin: de jeugd.

De uitvoeringsagenda 2025-2026, onderdeel van de LEA, is in december door het college vastgesteld. Deze uitvoeringsagenda is in samenwerking met de scholen en kinderopvangorganisaties opgesteld, aan de hand van de ontwikkelingen en opgaven per kern. Het biedt een overzicht van de activiteiten en prioriteiten, die we als gemeente met onze samenwerkingspartners gaan uitvoeren, om onze ambities zoals geformuleerd in de LEA te realiseren. De leidraad van de LEA voor de komende jaren is ‘Groot denken en klein doen’. De gesprekken die we met alle LEA-partners en met de 21 scholen hebben gevoerd gaven ons nieuwe inzichten. Dit heeft ons geïnspireerd om de samenwerking binnen de LEA anders vorm te geven en de uitvoeringsagenda per kern op te stellen. Met de nieuwe LEA gaan we voor meer focus en de mogelijkheid om te differentiëren in prioriteiten per kern. Het precieze ‘wat’ kan per kern verschillen. Dit is opgenomen in de uitvoeringsagenda.

Leerlingvervoer

Het aantal leerlingen dat in 2024 gebruik maakte van een voorziening in het leerlingenvervoer is gedaald van 157 (schooljaar 2023/2024) naar 138 (december 2024). Met name, omdat minder kinderen gebruik maakten van aangepast vervoer (van 102 naar 80). We zien ook een stijging van het aantal kinderen dat zelfstandig met het openbaar vervoer reist (van 11 naar 17).

Over de eerste vijf maanden van het schooljaar 2023 - 2024 (augustus t/m december) deed zich een probleem voor in het leerlingenvervoer bij één vervoerder. Dit was te wijten aan een tekort aan personeel en leidde tot vertragingen bij het leerlingenvervoer. Gevolg hiervan was dat een aantal leerlingen niet op tijd aan kwam (op school of te laat thuis). Het aantal gegronde klachten over het vervoer van deze aanbieder over deze periode bedroeg 283. Het overgrote deel van de klachten bestond uit: niet opgehaald (40), lange reistijd (46) en te late taxi (162). Ter vergelijking: het aantal klachten over het gehele schooljaar 2022 - 2023 bedroeg 334.

Voor wat betreft het leerlingenvervoer werkt de gemeente regionaal samen in H5 verband. In 2024 zijn gesprekken gevoerd met de vervoerder om de problemen op te lossen. Inmiddels heeft de Regio H5, na juridisch advies in oktober 2024, besloten om het contract met deze aanbieder niet te verlengen en voor de periode van twee jaar de percelen van deze vervoerder opnieuw aan te besteden. We gaan er vanuit dat we vanaf het schooljaar 2025 - 2026 een nieuwe vervoerder hebben.

We streven ernaar om het gebruik van leerlingenvervoer te verminderen door de zelfredzaamheid van leerlingen te bevorderen en het gebruik van het openbaar vervoer en de fiets te stimuleren.

Verzuim

De gemeente voert een actief beleid in het voorkomen en bestrijden van schoolverzuim en het terugdringen van voortijdig schoolverlaten (VSV). Doordat we de VSV-jongeren en jongeren met (beginnend) verzuim actief benaderen, kunnen we tijdig signaleren en ingrijpen. Dit voorkomt dat het schoolverzuim toeneemt. Hierdoor hebben leerlingen een grotere kans om een startkwalificatie (een startkwalificatie is een havo-, vwo- of mbo-2 diploma) te behalen en vervolgens meer mogelijkheden op de arbeidsmarkt.

Voor verzuimmeldingen van jeugdigen in de leerplichtige leeftijd maken we onderscheid tussen absoluut verzuim en relatief verzuim. Het leerplichtteam heeft in totaal 56 absoluut verzuim dossiers behandeld. Dit betekent dat de jeugdige niet op een school of instelling ingeschreven staat. Het leerplichtteam heeft in totaal 287 relatief verzuimmeldingen behandeld. Dit betekent dat de jeugdige ingeschreven staat op een school, maar verzuimt van school of veelvuldig te laat komt. Dit heeft in één geval geleid tot een proces verbaal.

Grafiek 5.2 geeft de ontwikkeling van het relatief verzuim in de afgelopen zes jaar weer. De cijfers van onze gemeente zijn afgezet tegen de landelijke cijfers.

In grafiek 5.3 is te zien dat wij lager scoren dan het landelijk gemiddelde bij absoluut verzuim. Er zijn 56 meldingen ontvangen in het schooljaar 2023-2024. Het betekent dat de jeugdige op dat moment niet staat ingeschreven op een school of instelling. Het gaat hier met name om verhuisleerlingen. De mutaties zijn dan niet tijdig verwerkt door DUO.

Het Doorstroompunt ondersteunt jongeren die niet naar school gaan of dreigen uit te vallen, om de voor hen hoogst haalbare en meest passende onderwijs- en/of arbeidsmarktpositie te bereiken. Het gaat hier om jongeren van 12 tot 23 jaar. De uitvoering van het Doorstroompunt is goed verankerd, waarbij het team opleiding en werk veel (dreigend) voortijdig schoolverlaters met succes begeleidt.

In het schooljaar 2023-2024 woonden 14.854 jongeren in onze gemeente in de leeftijd van 5 tot 23 jaar, daarvan behaalden 688 jongeren een startkwalificatie (een startkwalificatie is een havo-, vwo- of mbo-2 diploma). Grafiek 5.4 laat zien dat het aantal jongeren zonder startkwalificatie in onze gemeente de afgelopen jaren lager lag in vergelijking met de landelijke cijfers.

Het aantal voortijdig schoolverlaters zonder startkwalificatie op het Voortgezet Onderwijs over het schooljaar 2023-2024 is 74. Hiervan komen 35 leerlingen van het voortgezet speciaal onderwijs (VSO) waar leerlingen vaker de overstap maken richting arbeid. Het aantal voortijdig schoolverlaters zonder startkwalificatie op het MBO over het schooljaar 2023-2024 is 213.

Om het aantal voortijdig schoolverlaters terug te dringen bereiden wij ons het aankomende jaar voor op de Wet van school naar duurzaam werk en een nieuw regionaal programma. Het doel van de wet is om kansengelijkheid onder jongeren te vergoten door betere begeleiding mogelijk te maken, zowel op school als bij de overgang van school naar werk en bij het behouden van werk.

Jongeren in een kwetsbare positie (JIKP)

De groep JIKP bestaat uit jongeren uit het Praktijkonderwijs (PrO), voorgezet speciaal onderwijs (VSO), vmbo basisberoepsgerichte leerweg en mbo-entree onderwijs. Deze jongeren zijn vaak niet in staat om het wettelijk minimumloon te verdienen of te werken zonder extra begeleiding van een jobcoach. De leerlingen met uitstroom richting werk worden gekoppeld aan een klantmanager Werk en Inkomen van het team Doelgroep Banenafspraak van de gemeente Pijnacker-Nootdorp, waardoor loonkostensubsidie en een garantiebaan sneller realiseerbaar zijn. Het team Doelgroep Banenafspraak sluit aan bij de netwerkoverleggen op de praktijkscholen in Delft (Grotius PrO en Laurentius), waarbij de uitstroom van de leerlingen besproken wordt. Leerlingen die doorstromen naar vervolgopleiding worden gemonitord door Doorstroompunt. Leerlingen die uitstromen naar werk worden door het team Doelgroep Banenafspraak begeleid richting een (garantie)baan of beschut werk. Hierbij werkt het team Doelgroep Banenafspraak o.a. samen met het Werkgeversservicepunt, De Binnenbaan, Werkse, de Hoogwerkers en maakt het gebruik van diverse werkfit- en oriëntatietrajecten. Jaarlijks is in de maand november een Meet & Greet met werkgevers in de ZHC-regio.

Bij de aanpak van laaggeletterdheid en het bieden van trajecten taal, rekenen en digitale vaardigheden aan volwassen inwoners werken we samen met gemeenten van de arbeidsmarktregio Zuid-Holland Centraal (met uitzondering van inburgeraars, want die volgen een inburgeringstraject). Zoetermeer is de contractgemeente en beheert de educatiemiddelen die door het rijk ter beschikking worden gesteld en zorgt voor betaling aan de gecontracteerde taalaanbieders. We hebben in Pijnacker-Nootdorp twee aanbieders: één aanbieder van formele trajecten gericht op certificering en niveauverhoging en één aanbieder van nonformele trajecten gericht op participatie. Voor beide partners stelt Zoetermeer jaarlijks middelen beschikbaar (vanuit het budget educatiemiddelen van het Rijk dat bestemd is voor de Arbeidsmarktregio Zuid-Holland Centraal).

De formele taaltrajecten worden verzorgd door NL Training, onder meer op de locatie Buurt&Zo in Pijnacker. De nonformele trajecten worden aangeboden door Taalhuis van Bibliotheek Oostland. Deze vinden plaats in de bibliotheek te Pijnacker, maar ook op locatie in Nootdorp (CulturA&Zo).

Eind 2024 waren binnen het Taalhuis in Pijnacker-Nootdorp actief:

• 130 deelnemers (Taalontmoetingen, taalmaatjes);

• 51 getrainde Taalvrijwilligers.