Als interbestuurlijk toezichthouder op gemeenten gaat de provincie na of gemeenten hun taken op het ruimtelijk-fysieke domein goed op orde hebben. Van belang daarbij is dat de horizontale verantwoording van het college van B&W aan de raad en de controle van de raad op het college goed functioneren. Hiertoe is in 2013 en vervolgens in 2021 een bestuursovereenkomst gesloten tussen het college en de Provincie Zuid-Holland. Iedere gemeente krijgt jaarlijks een IBT-brief van de provincie waarin wordt ingegaan op de voor de gemeente relevante aandachtspunten met betrekking tot de medebewindstaken waarop de provincie toezicht houdt. Hierin wordt gerapporteerd over de onderwerpen ruimtelijke ordening, omgevingsrecht, monumentenzorg en archeologie, archief-, en informatiebeheer en de huisvesting van statushouders. Onderstaand overzicht gaat niet over financieel toezicht omdat dat specifiek toezicht betreft. Specifiek toezicht maakt geen onderdeel uit van de bestuursovereenkomst en het uitvoeringsprogramma, die over het generieke toezicht gaan.

Hoe staat uw gemeente er anno 2024 voor?

Alle IBT-informatie over uw gemeente vindt u getotaliseerd en per toezichtgebied op het IBT-dashboard. Ieder jaar nemen wij als vertrekpunt de plaatsing op de IBT-ladder per 31 december van het voorafgaande jaar, zoals deze gepubliceerd is op het dashboard. Daarna actualiseren wij het dashboard meerdere keren per jaar. Voor uw gemeente geeft dit het volgende beeld per 31 december 2023.

Figuur 1. Totaaloordeel IBT per 31 december 2023

Op het IBT-dashboard vindt u naast de stand van zaken van het toezicht op deze generieke toezichtgebieden ook - op hoofdlijnen - de uitkomsten van het financieel toezicht voor uw gemeente.

Informatie en aandachtspunten per toezichtgebied

Aanvullend op de informatie op het IBT-dashboard volgen hieronder de voor uw gemeente relevante informatie en mogelijke aandachtspunten per toezichtgebied.

Huisvesting statushouders

Vier keer per jaar ontvangt u een toezichtbrief over de voortgang met betrekking tot de huisvesting van statushouders. Voor specifieke aandachtspunten verwijzen wij naar deze brieven.

Archief- en informatiebeheer

Het antwoord op de vraag of het archief- en informatiebeheer van uw gemeente op orde is moet blijken uit de verantwoording van uw college aan de gemeenteraad en het daaraan ten grondslag liggende inspectieverslag van uw gemeentearchivaris. De provincie toetst of u de gemeenteraad informeert en de aanbevelingen uit het inspectieverslag oppakt. In 2023 heeft de gemeentearchivaris het toezichtsverslag over 2022 en 2023 opgeleverd en aangeboden aan uw college voor behandeling, waarna deze aan de raad en de provincie kunnen worden aangeboden. Beide toezichtverslagen tonen aan dat de gemeente duidelijke stappen zet in de kwaliteitsverbetering van het archief- en informatiebeheer. Zo zijn nieuwe vakspecialisten ingewerkt en hebben periodieke kwaliteitscontroles ertoe geleid dat de informatie in het zaaksysteem vollediger en beter op orde is. Andere verbeteringen zijn in gang gezet of staan op de planning voor uitvoering.

Monumenten en archeologie

Het oordeel voor uw gemeente is nog gebaseerd op de oude indicator uit de Bestuursovereenkomst IBT uit 2013 dat een gemeente diende te beschikken over een deskundige monumentencommissie. Deze indicator is tot en met 2021 gehanteerd en aangezien uw gemeente hier toen al voldeed is ons oordeel ook voor het jaar 2023 groen gebleven. Met ingang van 2024 willen wij, vooruitlopend op reactie van het Rijk, starten met een nieuwe wijze van toezicht voor het toezichtgebied.Monumenten en archeologie, die wij in het Uitvoeringsprogramma IBT 2024 hebben beschreven. Het toezicht zal één keer per jaar met terugwerkende kracht worden uitgevoerd aan de hand van 4 nieuwe indicatoren:

1. Beleid, onderzoek en uitvoering;

2. Implementatie Omgevingswet;

3. Toezicht en handhaving;

4. Capaciteit bij de gemeente als bevoegd gezag.

Deze indicatoren worden op basis van de antwoorden op 29 vragen in beeld gebracht, waarna de uitkomsten een beeld moeten geven van de mate waarin uw gemeente is toegerust op de uitvoering van deze taak. Als er bij tenminste twee van de vier indicatoren vragen of zorgen zijn, zal de provincie verdere informatie bij uw gemeente opvragen en zo nodig met u in gesprek gaan.

Omgevingsrecht

Met oog op het beschermen en waarborgen van de fysieke leefomgeving is het van belang dat uw gemeente voldoet aan de wettelijke criteria die het Omgevingsrecht kent met betrekking tot vergunningverlening, toezicht en handhaving (VTH). In het kader van interbestuurlijk toezicht omgevingsrecht is het de taak van de provincie om te beoordelen of uw VTH-cyclus voldoet aan een aantal minimale wettelijke procescriteria. Voor het jaar 2023 bevindt uw gemeente zich op trede 2b van de IBT-ladder (oranje/ambtelijke afspraken maken met termijnen) vanwege het ontbreken van wettelijke procescriteria. Ondanks de aanwezigheid van operationele uitvoerings- en handhavingsstrategieën (meerjarig VTH-beleid), ontbrak vorig jaar het uitvoeringsprogramma 2023 en de jaarevaluatierapportage 2022.

In het afgelopen jaar zijn ambtelijke afspraken gemaakt met als doel in 2023 te beschikken over een uitvoeringsprogramma 2023 en jaarevaluatie over 2022 en 2021. Hoewel deze documenten ambtelijk zijn opgesteld, zijn ze niet bestuurlijk vastgesteld. Ons advies is om niet met terugwerkende kracht een uitvoeringsprogramma vast te stellen voor een reeds verlopen jaar, maar in plaats daarvan te focussen op de uitvoeringskaders voor 2024. Daarnaast adviseren wij u de evaluaties over 2021, 2022 en 2023 te integreren bij de vernieuwing van uw uitvoerings- en handhavingsstrategie. Ambtelijk is te kennen gegeven dat dit ook het streven is, en dat het doel is om in 2024 te voldoen aan de minimale wettelijke procescriteria.

Wij verwachten dat uw gemeente in 2024 zal voldoen aan de minimale criteria; resulterend in een actuele uitvoerings- en handhavingsstrategie (meerjarig VTH-beleid met grondslag Omgevingswet), een uitvoeringsprogramma 2024 en een evaluatie over 2023. Ook verwachten wij dat uw gemeente in 2025 voldoet aan zowel de minimale criteria als de gehanteerde termijnen van de provincie. Voor verduidelijking van deze termijnen, verwijzen wij naar het ‘Uitvoeringsprogramma Generiek Interbestuurlijk Toezicht 2024 Provincie Zuid-Holland’. Wellicht ten overvloede adviseren wij u om uw VTH-beleidscyclus te koppelen aan uw planning en control cyclus; dit kan bijdragen aan het voldoen aan de gestelde termijnen. Tot slot, vragen wij u aandacht voor het volgende. Uw huidige ‘Verordening kwaliteit vergunningverlening, toezicht en handhaving omgevingsrecht’ heeft haar wettelijke grondslag verloren met de inwerkingtreding van de Omgevingswet. Uw gemeenteraad moet de ‘Verordening Uitvoering en Handhaving omgevingsrecht’ nog vaststellen.

Ruimtelijke ordening

Alle bestemmingsplannen voldoen aan de Omgevingsverordening Zuid-Holland. Een mooi resultaat binnen het IBT-domein Ruimtelijke ordening. U hoeft niets te doen.