In deze paragraaf wordt besproken hoe de gemeente in 2023 is omgegaan met de vermogenspositie en het beheer van de geldstromen.

1. Risicobeheersing

Een belangrijk onderdeel binnen de financieringsfunctie is risicobeheersing. Dit dient plaats te vinden binnen kaders zoals gesteld in de wet Financiering Decentrale Overheden (FIDO), de Regeling uitzettingen en derivaten decentrale overheden (Ruddo) en het gemeentelijk Treasurystatuut. In deze wet- en regelgeving staat de risicobeheersing centraal. De voor onze gemeente relevante risico’s en de beheersing ervan zijn als volgt.

Liquiditeitsrisico

In 2023 beschikte de gemeente ruimschoots over eigen middelen om te kunnen voldoen aan de kortlopende financiële verplichtingen.

Koersrisico

Het koersrisico op de aandelen die de gemeente houdt (Stedin, BNG en Dunea) is gering. Deze aandelen worden niet op een beurs verhandeld en zijn daardoor niet of nauwelijks aan koersrisico onderhevig.

Kredietrisico

Op het gebruikelijke risico op wanbetaling door reguliere debiteuren na, hebben zich in 2023 geen kredietrisico’s voorgedaan.

Kasgeldlimiet

Om het effect van renteschommelingen op korte termijn te beperken moet de gemeente zich houden aan de kasgeldlimiet. Deze limiet bepaalt wat het maximum totaal aan kortlopende schulden in de vorm van rekening courantkrediet en kasgeld mag zijn, en is gesteld op 8,5% van het begrotingstotaal.

Voor 2023 bedraagt de kasgeldlimiet voor de gemeente Pijnacker-Nootdorp

De kasgeldlimietnorm is in 2023 niet overschreden.

Renterisiconorm

Ter beperking van renterisico’s op de lange termijn geldt vanuit de wet Fido de renterisiconorm. Volgens deze norm mag het renterisico maximaal 20% van het begrotingstotaal bedragen. Hiermee wordt een evenwichtige spreiding van renteherzienings- en herfinancieringsmomenten beoogd.
Voor 2023 bedraagt de renterisiconorm voor de gemeente Pijnacker-Nootdorp:

Tabel berekening renterisiconorm

De gemeente heeft in 2023 de renterisiconorm niet overschreden. De aflossing van € 12,9 miljoen betreft annuïtaire en lineaire aflossingen.

2. Ontwikkeling schuldpositie

Kasstromen

De schuldomvang van de gemeente wordt beïnvloed door de volgende drie kasstromen:

• In- en uitgaande geldstroom in het kader van de realisatie van begrotingsprogramma’s (exploitatie en onderhoud).

• In- en uitgaande geldstroom van investeringen (grondexploitaties, bouwrijp maken).

• In- en uitgaande geldstroom in het kader van het aangaan van schulden (financiering).

Onderstaande tabel geeft de gerealiseerde kasstroom 2023 aan:

Bovenstaande tabel laat over 2023 een negatieve kasstroom zien van € 8 miljoen. Deze kasstroom is deels het gevolg van de aflossing op de langlopende aflossingen o/g van € 12,9 miljoen.

3. Ontwikkeling leningenportefeuille, schuldomvang en ontwikkeling van de netto schuldquote

In onderstaande tabel wordt de ontwikkeling van de leningenportefeuille (O/G) weergegeven.

De afgelopen jaren is de schuldomvang van de gemeente fors afgenomen. In onderstaande tabel wordt weergegeven hoeveel de totale schuldomvang bedraagt 31 december 2023.

De schuldomvang is negatief.

4. Renteresultaat

Onderstaand renteschema geeft inzicht in de rentelasten externe financiering, het renteresultaat en de wijze van rentetoerekening.

In de Programmabegroting 2023 is de door te berekenen rente vastgesteld. Voor de investeringen bedraagt deze 1,00% en voor de grondexploitaties 0,55%. Het gemiddelde rentepercentage dat de gemeente werkelijk over haar financieringsmiddelen betaalt in 2023 bedraagt 2,81% (gebaseerd op het gemiddelde van de langlopende opgenomen leningen). Sedert september 2022 vergoedt Schatkistbankieren een rentepercentage over het saldo. Het gevolg is dat in jaarrekening 2023 een niet begrote rentevergoeding is ontvangen van € 2,7 miljoen.

Vaststelling omslagrente

Het BBV heeft vastgesteld hoe het rentepercentage aan taakvelden toe te rekenen rente dient te worden vastgesteld. De totaal werkelijke aan taakvelden toe te rekenen rente wordt afgezet tegen de boekwaarde van de activa die integraal gefinancierd worden. In het onderstaande overzicht is weergegeven welke berekening ten tijde van de jaarrekening 2023 van toepassing is op de gemeente Pijnacker-Nootdorp.

Bij het opstellen van de begroting is uitgegaan van een omslagpercentage van 1,00%. Dit lagere dan begrote percentage is het gevolg van de niet begrote renteinkomsten vanuit het Schatkistbankieren.

In het onderstaande overzicht is weergegeven welke berekening ten tijde van de jaarrekening 2023 van toepassing is op de toerekening van rente aan grondexploitaties in gemeente Pijnacker-Nootdorp.

Het gewogen gemiddelde van de betaalde rentelasten bedraagt 2,81% (€ 2.264.569 rente/€ 80.504.480 langlopende leningen o/g). De verhouding VV/TV per 1 januari 2023 bedraagt (€ 101.587.000/€ 323.821.000) bedraagt 31,37%. Dit betekent dat aan de grondexploitatie 0,88% aan rente mag worden doorberekend (2,81% x 31,37%).

Door op deze wijze de rentetoerekening aan grondexploitatie te bepalen voldoet de gemeente Pijnacker-Nootdorp aan de nieuwe eisen van het BBV.