De in november 2021 vastgestelde Omgevingsvisie Pijnacker-Nootdorp 2050 is het belangrijkste strategische beleidsdocument waarmee wij sturing geven aan ontwikkelingen in de fysieke leefomgeving. Bij iedere ontwikkeling beginnen we bij de Omgevingsvisie en de ambities die we daarin hebben vastgelegd. In de omgevingsvisie laten we zien dat Pijnacker-Nootdorp een herkenbare karakteristieke woon- en leefomgeving heeft met een hoge woonkwaliteit, een aantrekkelijk economisch vestigingsklimaat, onderscheidend groen in en om de kernen en sterke lokale en regionale verbindingen. Dat willen we graag behouden en ontwikkelen.

We zijn ons ervan bewust dat deze woon- en leefomgeving bestaat uit vele aspecten die samen maken dat inwoners van jong tot oud hier prettig en veilig wonen, ondernemers hun bedrijf kunnen uitoefenen en bezoekers graag wandelen en fietsen in ons groene buitengebied. De Omgevingsvisie heeft mede daarom als titel: Verbonden met elkaar. Onze doelstelling is namelijk om gebieden en functies beter met elkaar te verbinden, zodat we optimaal gebruikmaken van kansen voor versterking, verbetering en aanvulling. Daarmee willen we de gemeente als geheel sterker maken met oog voor de belangen van mens, dier en natuur en antwoord geven op de grote opgaven voor onze gemeente: de energietransitie, de woningbouwopgave en het behouden van de karakteristieke woonomgeving, de benodigde verduurzaming van de leefomgeving inclusief de ondergrond en een gezonde levensstijl en tot slot het toekomstbestendig houden van de bedrijventerreinen en de glastuinbouw. De omgevingsvisie is opgebouwd uit vier ontwikkelingslijnen:

1. Onderscheidend groen

2. Karakteristieke woon- en leefomgeving

3. Aantrekkelijk economisch vestigingsklimaat voor inwoners en ondernemers

4. Een veerkrachtige leefomgeving voor mensen, planten en dieren

Deze zijn terug te vinden in alle programma’s van deze begroting, zowel in het ruimtelijk als in het sociaal domein. Ze zijn allemaal even belangrijk en kunnen niet los van elkaar worden gezien. Samen geven ze, ook in deze jaarrekening, een beeld van hoe verbinding in en met de fysieke leefomgeving Pijnacker-Nootdorp versterkt.

Karakteristieke woon- en leefomgeving (programma 1)

Om meer evenwicht in de woningvoorraad te bereiken zetten we in op het optimaal benutten van de bestaande woningen (inclusief leegstaande panden) en gaan we verder met het ontwikkelen van nieuwe woningen. Bij inbreiding en uitbreiding van het aantal woningen bouwen we voort op het herkenbare, aantrekkelijke, groene en dorpse woon- en leefklimaat met een hoge woonkwaliteit.

Aantrekkelijk economisch vestigingsklimaat (programma 2)

De bedrijventerreinen en glastuinbouwgebieden zijn aanvullend aan de regio en door een aantrekkelijk economisch vestigingsklimaat met ruimte voor lokaal en nieuw ondernemerschap kunnen ondernemers zich hier vestigen en hun bedrijf (blijven) uitoefenen. We zetten ons in voor het verbeteren van de kwaliteit van de bestaande economische gebieden, mede ter bevordering van de werkgelegenheid, een gezonde arbeidsmarkt, verduurzaming, herstructurering, circulariteit en digitalisering.

Lokaal en regionaal sterk verbonden (programma 3)

Een belangrijk kenmerk van Pijnacker-Nootdorp is de ligging tussen de grote steden. Groene dorpen die onderling en met de regio goed verbonden zijn. Daardoor zijn werk en voorzieningen in de steden goed, snel, veilig en gemakkelijk bereikbaar per fiets, openbaar vervoer en met de auto. In combinatie met een uitgebreid en goed onderhouden fiets- en wandelnetwerk in en tussen de kernen en in en naar het groene buitengebied zijn en blijven we goed bereikbaar.

Onderscheidend groen in en om de kernen (programma 4)

Pijnacker-Nootdorp is een groene gemeente. Niet alleen door de grote, groene buitengebieden maar ook door het groen in de kernen. Bovendien staan de groengebieden in verbinding met regionale groengebieden. Het groen in onze gemeente maakt onderdeel uit van een netwerk dat een belangrijke functie heeft voor flora en fauna, natuur, recreatie, economie, gezondheid en biodiversiteit. De ontwikkeling van het groen in en om de kernen draagt dan ook op vele manieren bij aan sociale, economische en ecologische verbinding.

Hechte samenleving (programma 5, 6 en 7)

We zijn ons ervan bewust dat de fysieke leefomgeving een bijdrage levert aan sociale verbinding en gezondheid in de vorm van ontmoeting, beweging, de zorg voor elkaar, bewegen en leren. Dat gaat verder dan voldoende schoolgebouwen of sportaccommodaties en zit ook in kleine maatregelen als een ommetje door de wijk of een bankje in de schaduw. Een hechte samenleving met een sterk verenigingsleven is niet vanzelfsprekend en door daar bij de ruimtelijke inrichting van de gemeente rekening mee te houden dragen we bij aan het behoud en de versterking daarvan.

Veilige en duurzame gemeente (programma 8)

We willen dat onze inwoners zich prettig en veilig (blijven) voelen in hun leefomgeving. Met de inrichting van de fysieke leefomgeving willen we daaraan bijdragen. We zetten in op de energietransitie en willen zoveel mogelijk gebruik maken van duurzame energie. Bovendien zien we het als een opgave bij ontwikkelingen dat we het milieu zo min mogelijk belasten en de volksgezondheid beschermen.

Samenwerking tussen bestuur, inwoners, ondernemers en partners (programma 9)

De rol van de gemeente ten opzichte van inwoners, ondernemers en andere partners bepalen we per project of proces. Daarbij baseren we ons op het vastgestelde participatiebeleid. Zo willen we de kennis en kunde van onze inwoners en ondernemers benutten, investeren in het vertrouwen in de lokale overheid en zelfverzekerd de regio in gaan.

VERVOLGMETING REKENKAMERONDERZOEK IMPLEMENTATIE OMGEVINGSWET

In 2022 heeft de rekenkamercommissie een quickscan uitgevoerd naar de stand van zaken van de invoering van de Omgevingswet in Pijnacker-Nootdorp en het samenspel van verantwoordelijkheden van raad, college en organisatie. Op basis van de uitkomsten van de quickscan heeft raad besloten om één jaar na inwerkingtreding van de Omgevingswet een vervolgmeting uit (laten) voeren over de Omgevingswet op de daarover te rapporteren bij jaarstukken 2024. Ter uitvoering van dit besluit wordt in deze paragraaf aandacht besteed aan de aspecten organisatie, instrumenten, omgeving, financiën en de rol van de raad.

Organisatie

Door de intensieve voorbereidingen op de inwerkingtreding van de Omgevingswet was de organisatie goed voorbereid. Er hebben zich dan ook geen grote problemen voor gedaan. Vergunningen konden worden verleend, het omgevingsplan is technisch in beheer genomen, de eerste BOPA’s zijn gestart en er is verder gewerkt aan de omgevingsprogramma’s. De organisatie heeft zich in 2024 verder bekwaamd in de Omgevingswet door toegang tot digitale cursussen en opleidingen en een drietal fysieke cursussen. De regionale samenwerking in Haaglanden is vervolgd en is een platform voor afstemming en kennisdeling. De ontwikkeling van de organisatie heeft in 2024 verder vorm gekregen. De activiteiten die vallen onder de Omgevingswet vallen vanaf 1 januari 2025 allemaal onder de directie Fysieke Leefomgeving. De beschikbare personele capaciteit staat onder druk en de arbeidsmarkt is gespannen. Hoewel gebruik wordt gemaakt van inhuur en externe bureaus blijft dit een aandachtspunt.

Instrumenten

Pijnacker-Nootdorp heeft in 2021 een omgevingsvisie vastgesteld. In 2025 wordt de eerste monitor en evaluatie opgesteld. Het planMER wordt daarbij betrokken. Begin 2024 is het gebiedsgericht omgevingsprogramma De Boezem vastgesteld. Op dit moment zijn meerdere omgevingsprogramma’s nog in ontwikkeling (zie programma 1). De implementatie van het instrument omgevingsprogramma vraagt een langere periode van evaluatie en bijsturing. In 2025 stellen we een tussenevaluatie op waarin ook aandacht zal zijn voor de rol van de raad bij het opstellen en vaststellen van de omgevingsprogramma’s. Het tijdelijke omgevingsplan is (technisch) in beheer genomen en de eerste herziening heeft plaatsgevonden. Over het ontwerp omgevingsplan Tolhek is in 2024 door de raad besloten. In 2025 zal dit ter vaststelling aan de raad worden aangeboden. Verder is gestart met de voorbereidingen voor herzieningen voor bijvoorbeeld de Boezem, Dwarskade en de Verlengde Komkommerweg. In 2024 zijn 922 verzoeken voor een omgevingsvergunning ingediend. Deze zijn onder te verdelen in 310 vergunningaanvragen, 293 meldingen en 319 informatieverzoeken.  De activiteit bouwactiviteit (ruimtelijk) is het meest aangevraagd. De sloopmelding (asbest) is de meest voorkomende melding.

Omgeving

De quickscan van de rekenkamercommissie is in 2022 opgeleverd. Daarbij werd geconstateerd dat er in Pijnacker-Nootdorp nog geen participatiebeleid was. In 2023 heeft de gemeenteraad de Denkwijzer, Werkwijzer en Handreiking participatiebeleid vastgesteld en vanaf 1 oktober 2023 is het beleid in uitvoering. In 2023 en 2024 zijn er cursussen geweest voor de organisatie om het participatiebeleid goed te kunnen toepassen. In 2025 wordt het participatiebeleid geëvalueerd.

De samenleving van Pijnacker-Nootdorp is met name via de website geïnformeerd over de Omgevingswet. Daarbij is aangesloten bij de landelijke campagnes en is onze lokale werkwijze beschreven op de website.

Financiën

Voor de implementatie van de Omgevingswet was begin 2024 een bedrag van €700.000 beschikbaar. Van dit budget is in 2024 bijna 70 % benut voor opleiding van betrokken medewerkers, inhuur van extra capaciteit en uitbesteding van werkzaamheden rondom de implementatie van de Omgevingswet. Het resterende budget is in algemene reserve gestort. Daarnaast heeft het rijk in 2022 ruim €450.000 beschikbaar gesteld. Dit bedrag is bedoeld voor de kosten van invoering, transitie en cultuurverandering. Dit budget wordt overgeheveld naar de reserve Omgevingswet zodat we ook de komende jaren middelen hebben voor transitie en ontwikkeling van kennis en vaardigheden.

Rol van de raad

Het college, de raad en de organisatie hebben ook in 2024 met elkaar gewerkt aan en met de Omgevingswet. Voorbeelden daarvan zijn de kaderstellende notities voor de omgevingsprogramma’s Ruimtelijke Kwaliteit en Vitale Glastuinbouwgebieden en het ontwerp omgevingsplan Tolhek. Daarnaast is de raad via de actieve informatieplicht geïnformeerd over onder andere de herziening omgevingsplan Bruidsschat en de vaststelling van het omgevingsprogramma De Boezem. In 2025 wordt de in 2022 vastgestelde nota Sturing fysieke leefomgeving geëvalueerd. Hierin staat de rolverdeling tussen raad en college voor alle instrumenten onder de Omgevingswet.